top of page
Brown Vintage Old Paper Aesthetic Thank You Letter A4 Document.png
Daan: 9 jaar oud
Daan: 13 jaar

Kostbare druppels

Toch sijpelen door de jaren heen, zo nu en dan, kostbare familieweetjes over de opgetrokken muur van zijn moeder. “Mijn moeder Fie Vis is geboren op 27 september 1935 in Salatiga op het eiland Java. Haar moeder Pauline (mijn oma) had zes kinderen, 3 zonen en 3 dochters. Mijn oma was geboren op Ambon. De vader van mijn oma (mijn overgrootvader) is een mysterie. Een van de verhalen die de ronde doen is dat van een Portugese opvarende die voor de handel aanmeerde op Java.

op2_edited_edited_edited.jpg

Pauline (meisjesnaam onbekend) trouwde met Willem Vis (mijn opa). Geboren op 22 november 1899. Hij was sergeant artillerie bij de KNIL toen de oorlog uitbrak in Nederlands-Indië. Hij werd al gauw krijgsgevangen genomen. En meegevoerd om aan de beruchte Pakanbaroe spoorweg te werken.”

Pakanbaroe

De 200 kilometer lange spoorweg op Sumatra liep van Pakanbaroe tot Muaro. 102.000 Indonesische dwangarbeiders (romoesja’s) en 5.000 krijgsgevangenen werkten tussen april 1943 en augustus 1945 onder zware en onmenselijke omstandigheden. Zeker vier op de vijf romoesja’s overleefden het niet en honderden krijgsgevangenen vonden de dood. Daan: “Vanaf het moment dat mijn opa Willem werd opgepakt weten we niet wat er gebeurd is. Mijn oma hoorde jaren later dat hij was gestorven aan dysenterie. Maar pas begin 1970 werd opa officieel doodverklaard. Zijn lichaam is waarschijnlijk achtergebleven op Pakanbaroe.”

Trotse Indo

In mei 1946, een jaar na de capitulatie van Japan, vertrok moeder Fie met haar broers, zussen en oma Pauline naar Nederland. De 10-jarige Fie voer in het vooronder van het schip De Indrapoera haar nieuwe leven tegemoet. Negen jaar later, op 1 september 1955 trouwde ze met Laurens Spanjersberg in Rotterdam. De geboortestad van Daan. Ondanks of misschien zelfs dankzij de beperkte kennis van zijn familie in Nederlands-Indië voelt Daan zich sterk aangetrokken tot zijn Indische voorouders.

De Indrapoera
Bewijs van overtocht 1946

Herdenking 15 augustus 1945

De naschokken uit de oorlog worden vaak levendig ervaren door de tweede generatie. Ook al hebben ze zelf de oorlog niet meegemaakt. Bij Daan heeft het bijgedragen aan zijn drijfveer voor leiderschap. Hij werd klassenvertegenwoordiger op de lagere school en later voorzitter van de studentenvereniging. Was onderwijsmanager bij Hogeschool Rotterdam en voorzitter van de Werkgeversvereniging Fysiotherapie tot aan zijn pensioen in 2023. Nu is hij actief raadslid bij de gemeente Zwijndrecht.

 

Het zwijgen is Daan vreemd. Daarom vindt hij het belangrijk dat op 15 augustus de bevrijding van Nederlands-Indië wordt herdacht. Hij richtte in 2024 de stichting Herdenking Slachtoffers 2de Wereldoorlog Nederlands-Indië op. Elk jaar op 15 augustus organiseert de stichting een herdenking in zijn woonplaats Zwijndrecht.

De zusjes Fie en Ans Vis

“De toenmalige burgemeester Hein van der Loo vroeg wat ik nog miste in Zwijndrecht. Toen kwam bij mij de herdenking boven. Als kind hoorde ik de verhalen van mijn moeder. De verhalen zijn onderdeel van mijn geschiedenis en met mij nog velen die roots hebben in Indonesië. Verhalen waarvan ik vind dat we er elk jaar even bij stil moeten staan."

“Hoe was het toentertijd in de oorlog? Hoe was de bootreis naar Nederland? Vroeg ik aan mijn Indische moeder. Op soortgelijke vragen gaf ze steevast hetzelfde antwoord: dat is geweest. Het is goed zo. Mijn kennis over mijn moeders familie is opgebouwd uit kleurrijke stukjes. Ik heb me er al bij neergelegd dat ik de puzzel nooit compleet zal krijgen. ”

Daan Spanjersberg was als jonge knul al sterk gefascineerd over zijn familie in Nederlands-Indië. Op de middelbare school wilde hij een werkstuk maken over de Japanse bezetting. Het plan was historische feiten aan te vullen met persoonlijke ervaringen van zijn moeder. Het werd een ontmoeting met het zwijgen van zijn moeder. Ze gebruikte woorden die hij daarna nog vaker zou horen: dat is geweest. Het is goed zo. Jonge Daan koos een ander onderwerp voor zijn werkstuk.

 Tweede generatie Daan Spanjersberg voelt het Indische bloed sterk door zijn aderen stromen

“MIJN FAMILIEGESCHIEDENIS BESTAAT UIT KLEURRIJKE STUKJES  MAAR IS GEEN COMPLETE PUZZEL.” 

bottom of page