De herdenking brengt weer honderden mensen bijeen

Tekst Chris Moorman

Steeds meer gemeenten in Nederland staan stil bij het einde van de Tweede Wereldoorlog in Azië. Voor veel Nederlanders markeert 5 mei 1945 – de capitulatie van Duitsland – het einde van de oorlog, maar wereldwijd kwam er pas een echt slotakkoord toen Japan op 15 augustus 1945 de strijd staakte, enkele dagen na de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. Op 2 september werd de overgave officieel bekrachtigd.

In Zwijndrecht werd afgelopen vrijdag voor de derde keer herdacht én gevierd dat op die datum de oorlog eindigde. Bij het gemeentehuis, met de vredespaal als centraal punt, kwamen enkele honderden belangstellenden samen.

Verbinding en saamhorigheid

De herdenking is een initiatief van Daan Spanjersberg, die enkele jaren geleden de basis legde voor een stichting die de jaarlijkse bijeenkomst organiseert. Presentatrice Wendy Hoogendijk leidde het programma met sprekers, muziek en zang. Zoals gebruikelijk in de Indische gemeenschap werd dit omlijst met hapjes en een ongedwongen sfeer.

Namens de gemeente sprak loco-burgemeester Jacqueline van Dongen. Zij stond stil bij de ruim 850 inwoners met wortels in voormalig Nederlands-Indië en legde namens de gemeente een krans bij het monument. Voor haar is de vredespaal een wekelijkse plek van bezinning, juist ook met de huidige wereldsituatie in gedachten.

Persoonlijke verhalen

Tussen toespraken door zorgden Triple B & Friends en zangeres Ester Lotama voor muziek en samenzang. Francien de Jongh vertelde over de verschillende manieren waarop generaties binnen haar familie de oorlog en Japan beleven: van het wantrouwen dat haar ouders kenden, tot haar zoon die Japans studeert en de cultuur juist omarmt.

Kinderboekenschrijver Roy Verschoor bracht zijn verhaal over ‘Indah en haar kruidenkoffer’, een kinderboek dat gebaseerd is op herinneringen en verhalen uit zijn familie. Samen met zijn moeder bezoekt hij scholen, waarbij de koffer van zijn opa een tastbare link vormt met het verleden. Op die manier maakt hij de geschiedenis en de Indische cultuur invoelbaar voor jonge generaties. Na afloop deelden meerdere aanwezigen persoonlijke anekdotes die door zijn verhaal waren losgekomen.

Scouting en symboliek

Scouting Panoord hielp met de organisatie en de kranslegging, en deelde zonnebloemen uit zodat bezoekers ook zelf een bloem konden neerleggen. Het publiek zong en zwaaide met witte zakdoeken, een gebaar van vrede en verbondenheid.

Aan het einde van de bijeenkomst nam Daan Spanjersberg afscheid als voorzitter. Hij emigreert en draagt het voorzitterschap over aan Meity Bodenstaff-de Folter. Hij benadrukte dat 15 augustus voor hem altijd een dag blijft van bevrijding, verbinding en vrijheid.

Indische sfeer

De bijeenkomst eindigde in koempoelan-stijl met Indische hapjes van Toko Macan. Ondanks de hitte van de dag heerste er een warme en ongedwongen sfeer, als op een Pasar Malam, met ontmoeting en herkenning tussen generaties.

Historische context

Op 15 augustus 1945 kondigde keizer Hirohito via de radio de onvoorwaardelijke overgave aan. Daarmee eindigde een wrede periode van krijgsgevangenschap en burgerkampen. Voor de overlevenden in Nederlands-Indië betekende dit niet meteen vrijheid: de Bersiap-periode die volgde, dwong velen te vluchten en te repatriëren naar Nederland.

De herdenking van 15 augustus herinnert eraan dat het einde van de Tweede Wereldoorlog niet alleen in Europa, maar ook in Azië diepe sporen heeft nagelaten.